Het nieuwe jaar is in overheidsland weer volop gestart. Nogal eens begon dit met een receptie of bijeenkomst. Gewoontegetrouw worden daar mooie woorden gesproken. Dit jaar viel me op dat het veelal over verbinding ging of over ruimte voor verschillen. Natuurlijk was dat in 2023 ook belangrijk. Toch lijkt het erop dat er minder ruimte is voor verschillen en juist veel ruimte voor mainstream. Waarbij de mainstream meandert naar de waan van de tijd. De vraag die ik mezelf stel is of we nog de kunst verstaan om het gesprek te voeren om de verschillen te overbruggen.

Kijk, dat een kind vaak nog niet kan, is prima. Dat mag je leren. Hoe vaak gaat het bij ons thuis niet over ‘maar hij deed het expres’ of het nog simpelere ‘welles, nietes’. Van volwassen mensen mag je echt iets anders verwachten. Waarom is dat belangrijk? Commissaris van de Koning in Zuid – Holland, Jaap Smit, zei het treffend in zijn nieuwjaarstoespraak:

‘Als dat gesprek verstomt, dan verwordt democratie tot een spel van winnaars en verliezers waarbij het uiteindelijk gaat om ‘the winner takes all’. En dat is nou net niet wat democratie inhoudt.’

Hij doelde daarbij op het gesprek tussen politieke tegenstanders of personen die qua opvattingen ver uit elkaar liggen. 

Het gesprek is een machtig wapen. Dat vraagt om allerlei vaardigheden. Niet in het minst om te luisteren. Maar ook om op een goede manier het gesprek te voeren. Kunnen we dat nog? Ik vind het zelf soms knap lastig. Toch is het belangrijk, want communiceren doen we volop. De geslepen tong is immers een geducht wapen. En of dat nu mondeling of schriftelijk gebeurt: je kunt er veel ellende mee aanrichten. Dat is dan ook iets wat ik zo ingewikkeld vindt aan bepaalde social media: je kunt bijna roekeloos neerpennen wat je vindt van iets of iemand. Natuurlijk is het niet zo bedoeld. En intussen staat het er wel zwart op wit en is de schade wel aangericht…

Het advies van de Bijbelse Jakobus is zo gek nog niet. Hij verwoordt op een aansprekende manier hoe je communicatie puur zou moeten zijn:

’Uit dezelfde mond komen zegen en vervloeking voort. Dit behoort niet zo te zijn, mijn broeders. Laat soms een bron uit dezelfde ader zoet en bitter water opwellen? Kan ook, mijn broeders, een vijgenboom olijven voortbrengen, of een wijnstok vijgen? Evenmin kan een bron zout én zoet water voortbrengen.‘ (Bijbelboek Jakobus 3: 10-12)

Als de schade is aangericht, wordt het lastig om een goed gesprek te voeren. Juist daarom maak ik me zorgen. Want er wordt wat gelabeld en in hokjes geplaatst! 

Ook dit jaar kom ik weer mensen tegen die niet in ‘mijn’ hokje passen. Dan hoop ik op een goed gesprek. Daar zet ik me voor in. En dan is mijn overtuiging dat je het niet perse eens hoeft te worden, maar dat je het samen toch goed hebt.